Ogródki działkowe w ROD Pelcowizna są miejscem, gdzie miłośnicy ogrodnictwa oddają się swojej pasji, uprawiając warzywa, owoce i kwiaty. Aby skutecznie pielęgnować rośliny, ważne jest zrozumienie charakterystyki gleb występujących na naszych działkach. W ROD Pelcowizna dominują gleby Bw – gleby brunatne wyługowane i kwaśne*. W tym artykule omówimy te gleby, ich klasyfikację oraz właściwości, które wpływają na uprawę i jakość gleb w ogrodach działkowych.
Źródło: Mapa glebowa https://msip.wrotamazowsza.pl/msip/ Mapy dostępne publicznie.
*Mapy operują na danych odkrywkowych, robionych w cyklach. Warto sprawdzić glebę i sporządzić tzw. plan nawożenia w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Warszawie, wg cennika ustawowego (jednostka podlegająca pod Ministerestwo Rolnictwa).
Nieco więcej o naszej glebie.
Jak widać na mapie, występują następujące rodzaje gleby:
Gleby Bw – Gleby brunatne wyługowane i kwaśne
Gleby Bw to gleby brunatne wyługowane, charakteryzujące się lekko kwaśnym odczynem pH. W ROD Pelcowizna spotykamy gleby oznaczone jako 4bw i 5bw, które zaliczają się do klasy IV (b) – gleby orne średniej jakości, gorsze, oraz klasy V – gleby orne słabe, odpowiednio.
Klasa IV (b) – Gleby orne średniej jakości, gorsze
Gleby klasy IV (b) w ROD Pelcowizna są glebami ornymi średniej jakości, ale bardziej wadliwymi niż gleby klasy IVa. Charakteryzują się one często brakiem równowagi w ilości wilgoci – mogą być zbyt suche lub zbyt wilgotne. Gleby ciężkie w tej klasie są najczęściej podmokłe, co utrudnia uprawę roślin i może prowadzić do problemów z ich wzrostem. Również warunki fizjograficzne działki mogą być niekorzystne dla tych gleb.
Klasa V – Gleby orne słabe
Gleby klasy V to gleby orne słabe, które są mało żyzne i urodzajne, ale jednocześnie zawodne w uprawie. Są to gleby zwykle lekkie, co oznacza, że mają niską zdolność zatrzymywania wody i składników odżywczych. W latach obfitujących w opady atmosferyczne mogą być wykorzystywane do uprawy roślin takich jak żyto, łubin, ziemniaki i seradela. Gleby te są nieco bardziej zakwaszone niż gleby brunatne właściwe i szarobrunatne. W skutek tego, niektóre rośliny mogą mieć trudności z pobieraniem składników odżywczych z gleby.
Gleby występująca na terenie ROD Pelcowizna charakteryzują się różnymi wadami, takimi jak nadmierna lub zbyt mała wilgotność (brak buforów wilgotnościowych), ubogość w składniki odżywcze czy niska zdolność zatrzymywania wody. Dla ogrodników pracujących na tych działkach, istotne jest dostosowanie metod pielęgnacji gleby do jej specyficznych właściwości.
W jaki sposób polepszyć naszą glebę?
Oto kilka konkretnych sposobów na polepszenie charakterystyk tych gleb:
- Dodawanie materiału organicznego: Dodawanie kompostu, obornika lub innych materiałów organicznych do gleby znacznie poprawi jej strukturę i poziom składników odżywczych. Materiał organiczny działa jak gąbka, zatrzymując wilgoć w glebie gliniastej i poprawiając zdolność retencji wody w glebie piasku gliniastego.
- Zastosowanie zielonych nawozów: Uprawiaj zielone nawozy, takie jak facelia, gorczyca, lub wyka, aby wzbogacić glebę w składniki odżywcze i zwiększyć zawartość materii organicznej. Po zaoraniu zielonych nawozów dostarczasz cenne substancje organiczne, które polepszają strukturę gleby i promują rozwój korzeni roślin.
- Unikanie nadmiernego nawadniania: W przypadku gleby klasy IV (b), która jest często podmokła, unikaj nadmiernego nawadniania. Stosuj zbiorniki do zbierania wody deszczowej, które pozwolą kontrolować ilość wody dostającej się do gleby. W przypadku gleby klasy V, która jest bardziej sucha, podlewaj regularnie, ale w umiarkowanych ilościach.
- Dodawanie masy mineralnych: Dodawanie piasku, żwiru lub perlitu do gleby gliniastej poprawi jej przepuszczalność, zmniejszy sklejenia i ułatwi dostęp powietrza do korzeni roślin. Dodawanie gliny do gleby piasku gliniastego pomoże zwiększyć jej zdolność do zatrzymywania wilgoci i składników odżywczych.
- Uprawa gleby: Regularna uprawa gleby pozwala na jej rozluźnienie i poprawę struktury. Unikaj jednak intensywnego kopania, aby nie naruszyć naturalnej struktury gleby i nie zniszczyć korzystnych organizmów glebowych.
- Stosowanie wapna: W przypadku gleby klasy V, która jest bardziej zakwaszona, można zastosować wapno, aby poprawić jej odczyn pH i zwiększyć dostępność składników odżywczych dla roślin.
- Ochrona przed erozją: Gleby klasy IV (b) mogą być podatne na erozję, dlatego ważne jest, aby zabezpieczyć działkę przed nadmiernym spływem wód deszczowych. Rośliny przyciągające wodę lub zastosowanie żywopłotów mogą pomóc w ograniczeniu erozji.
Jakich roślin wskaźnikowych użyć, żeby znać stan naszej gleby?
Oto kilka przykładów roślin wskaźnikowych:
- Rdestnica przeszyta (Polygonum perfoliatum): Roślina ta wskazuje na zbyt ciężką i zbyt wilgotną glebę. Jeśli jej obecność jest widoczna na działce, może to oznaczać potrzebę poprawy odpływu wody lub dodania materiału organicznego, aby rozluźnić glebę.
- Przetacznik leśny (Veronica hederifolia): Roślina ta często występuje na glebach o niskiej żyzności i lekkich. Jego obecność wskazuje na słabszą jakość gleby, co sugeruje konieczność wzbogacenia jej składnikami odżywczymi.
- Kwiatostan pokrzywy (Urtica dioica): Pokrzywa często rośnie na glebach bogatych w azot i jest wskaźnikiem dobrej żyzności gleby.
- Szczaw zwyczajny (Rumex acetosa): Roślina ta jest wskaźnikiem kwaśnej gleby. Jeśli występuje na działce, może to sugerować potrzebę zastosowania wapna w celu zrównoważenia pH gleby.
- Miłek wiosenny (Adonis vernalis): Roślina ta wskazuje na gleby zasadowe lub obojętne. Jeśli pojawia się w ogrodzie, może to świadczyć o odpowiednim pH gleby
Jaki stosować poplon?
Poplon to roślina, która jest sadzona w celu poprawy struktury i jakości gleby, a nie dla zbiórki plonów. Wysiewając poplon po zakończeniu sezonu uprawy, możemy wzbogacić glebę w substancje organiczne, azot, a także ograniczyć erozję i zachęcić korzystne organizmy glebowe. Oto kilka roślin, które mogą być użyte jako poplon:
- Facelia (Phacelia tanacetifolia): Facelia jest popularnym poplonem, ponieważ posiada korzenie, które przenikają głęboko w glebę, rozluźniając ją. Ponadto, poza efektem poprawy struktury gleby, atrakcyjne kwiaty przyciągają owady zapylające.
- Groch siewny (Pisum sativum): Groch to roślina motylkowatych, która fixuje azot atmosferyczny do gleby, wzbogacając ją w ten cenny pierwiastek.
- Nawłoć polna (Echium vulgare): Ta roślina jest dobra jako poplon na glebach piaszczystych, ponieważ posiada korzenie sięgające głęboko w poszukiwaniu wody, co pomaga w przeciwdziałaniu erozji.
- Gorczyca biała (Sinapis alba): Gorczyca to szybko rosnąca roślina, która poza poprawą struktury gleby może również działać jako naturalny środek do zwalczania niektórych szkodników i chwastów.
- Lucerna (Medicago sativa): Lucerna to roślina motylkowatych, która fixuje azot atmosferyczny, a także posiada długie korzenie, które pomagają w rozluźnianiu gleby.
Jakie składniki mineralne w odniesieniu do naszej gleby mogą mieć znaczenie dla odporności warzyw na warunki glebowe?
Oto kilka istotnych składników mineralnych i ich znaczenie dla warzyw w odniesieniu do tych gleb:
- Azot (N): Azot jest jednym z kluczowych składników odżywczych dla roślin, odpowiedzialnym za wzrost zielonych części roślin, takich jak liście i łodygi. Warzywa potrzebują wystarczającej ilości azotu, aby rozwijać się zdrowo i produkować obfite plony. Dla gleb klasy V, które są mało żyzne, odpowiednie dostarczenie azotu jest szczególnie istotne, aby wspomóc rozwój roślin.
- Fosfor (P): Fosfor jest niezbędny dla odpowiedniego korzeniowania roślin oraz do rozwoju owoców i nasion. Jest kluczowym składnikiem dla plonowania warzyw, a także wpływa na odporność roślin na stresy środowiskowe. W glebach klasy IV (b), które są bardziej wadliwe, dodatkowe dostarczenie fosforu może pomóc roślinom w pokonywaniu ograniczeń i osiąganiu lepszych wyników.
- Potas (K): Potas jest ważnym składnikiem dla równowagi wodno-elektrolitowej roślin oraz dla odpowiedniej fotosyntezy. Wpływa także na odporność roślin na szkodniki i choroby. Warzywa uprawiane na glebach klasy IV (b), które mogą być podmokłe lub zbyt wilgotne, mogą potrzebować odpowiedniej ilości potasu, aby lepiej radzić sobie z nadmierną wilgotnością.
- Magnez (Mg): Magnez jest istotny dla procesu fotosyntezy oraz zaangażowany w syntezę białek i enzymów. Odpowiedni poziom magnezu w glebie klasy V, która jest bardziej zakwaszona, może pomóc w neutralizacji kwasowości gleby i zapewnić lepsze warunki wzrostu dla roślin.
- Siarka (S): Siarka jest składnikiem odżywczym niezbędnym do produkcji białek i aminokwasów. Wpływa również na jakość i smak warzyw. Uzupełnienie gleby klasy IV (b) o odpowiednią ilość siarki może pomóc w zapewnieniu optymalnych warunków wzrostu.
- Wapń (Ca): Wapń jest ważnym składnikiem, który wpływa na strukturę gleby i odporność komórek roślin. Dodanie wapna do gleby klasy V, która jest mniej żyzna i bardziej zakwaszona, może pomóc w poprawie pH gleby i dostarczyć dodatkowego wapnia dla roślin.
Zatem przy wyborze nawozów organicznych, wieloskładnikowych, warto patrzeć na skład, który powinien zawierać również suplementację składników odżywczych, które nie tylko zawierają podstawy skład tzw. NPK.
Rozluźnianie gleby jako naturalna poprawa klasy glebowej
Wzbogacenie gleby w humus jest kluczowe dla poprawy jej struktury, retencji wody, dostarczenia składników odżywczych oraz zachęcenia do rozwoju korzystnych organizmów glebowych. Humus jest bogatym w substancje organiczne, stabilnym i ciemnym składnikiem gleby, powstałym w wyniku rozkładu materii organicznej.
Oto kilka sposobów, które pomogą wzbogacić glebę w humus:
- Dodawanie kompostu: Kompost to organiczny materiał powstały z rozkładu resztek roślinnych, kuchennych odpadów i obornika. Dodawanie kompostu do gleby dostarczy jej cennych substancji organicznych, w tym humusu. Zaleca się regularne stosowanie kompostu, aby stale wzbogacać glebę w substancje organiczne.
- Zastosowanie obornika: Obornik jest naturalnym nawozem pochodzenia zwierzęcego, bogatym w składniki odżywcze i materię organiczną. Dodawanie obornika do gleby pomoże w jej wzbogaceniu w humus oraz dostarczy roślinom potrzebnych składników odżywczych.
- Uprawa zielonych nawozów: Zielone nawozy, takie jak lucerna, gorczyca czy wyka, są roślinami, które mają zdolność do szybkiego wzrostu i gromadzenia dużej ilości materii organicznej. Sadzenie i zaoranie zielonych nawozów w glebie pozwoli dostarczyć jej dodatkowy humus.
- Wykorzystanie liści i resztek roślinnych: Jesienią, zbieraj liście i resztki roślinne z ogrodu i umieść je na glebie jako naturalny ściółka. W miarę ich rozkładu, dostarczą one humusu do gleby.
- Nieprzerwana roślinność: Unikaj gołej gleby, a zamiast tego wysiewaj nowe rośliny lub sadź rośliny przez cały rok. Nieprzerwana roślinność zapobiegnie erozji gleby, a obumierające korzenie i resztki roślinne będą dostarczać dodatkowego humusu.
- Zastosowanie torfu: Dodawanie torfu do gleby również może pomóc w jej wzbogaceniu w humus, ale ważne jest, aby używać go z umiarem, ponieważ nadmierna ilość torfu może prowadzić do zwiększenia kwasowości gleby.
Przypisy:
- Legenda do odczytu symboli map: Mapy glebowo-rolnicze – Wikipedia, wolna encyklopedia
- Mapa (zalecamy otwarcie na komputerze, nie na komórce): msip.wrotamazowsza.pl/msip/Full.aspx
